Rola syndyka w postępowaniu upadłościowym – nowe obowiązki po nowelizacji prawa upadłościowego.

24 marca 2020 roku weszły w życie nowe przepisy, zawarte w uchwalonej przez Sejm nowelizacji ustawy – Prawo Upadłościowe z dnia 28 lutego 2003 r. (Dz.U. z 2019 r., poz. 498 t.j.).

Przypomnijmy, że fundamentalnym zadaniem syndyka w postępowaniu upadłościowym jest przeprowadzenie postępowania upadłościowego przedsiębiorstw postawionych w stan upadłości. Mówiąc w skrócie, w praktyce sprowadza się to najczęściej do konieczności zlikwidowania majątku danego podmiotu w taki sposób, by możliwie najpełniej zaspokoić roszczenia wierzycieli.

Do zadań syndyka w postępowaniu upadłościowym należy w szczególności:

• informowanie wierzycieli o ogłoszeniu upadłości,
• dokonywanie spisu inwentarza oraz oszacowanie masy upadłości
• przygotowanie planu likwidacyjnego,
• sprawowanie należytej pieczy nad majątkiem upadłego,
• sprzedaż majątku upadłego,
• sporządzanie listy wierzytelności.

Po zakończeniu postępowania likwidacyjnego obowiązkiem syndyka jest sporządzenie sprawozdania z wykonanych czynności i  sprawozdania rachunkowego oraz sprawozdania końcowego i złożenie ich u sędziego – komisarza.

Przedmiotowa nowelizacja nałożyła na syndyków nowe obowiązki, które w konsekwencji mają usprawnić i przyspieszyć postępowanie upadłościowe z korzyścią dla konsumentów i przedsiębiorców. Założeniem ustawodawcy jest również w głównej mierze odciążenie pracowników sądów i ograniczenie liczby czynności wykonywanych przez sędziego – komisarza.

Do nowych obowiązków syndyka w postępowaniu upadłościowym zalicza się:

1. Zgłaszanie wierzytelności bezpośrednio do syndyka

W poprzednio obowiązującym stanie prawnym wierzyciele dłużnika zgłaszali swoje wierzytelności do sądu na ręce sędziego komisarza, który następnie po ich formalnym sprawdzeniu przekazywał je syndykowi. Po zmianie art. 51 ust. 1 pkt 4 p.u. zgłoszenia wierzytelności przez wierzycieli i to zarówno w przypadku upadłości osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, jak i w przypadku przedsiębiorców mają być dokonywane bezpośrednio do syndyka na wskazany adres w terminie trzydziestu dni od dnia obwieszczenia postanowienia o ogłoszeniu upadłości w Rejestrze. W dalszej kolejności syndyk będzie dokonywał sprawdzenia formalnego zgłoszenia, analizy merytorycznej i na tej podstawie, tak jak dotychczas, będzie ustalał listę wierzytelności.

Niniejsza procedura z pewnością skróci czas oczekiwania na sporządzenie listy wierzytelności, a tym samym dłużnik będzie mógł szybciej uzyskać postanowienie w przedmiocie ustalenia planu spłaty.

2. Ochrona małżonka dłużnika

Po nowelizacji art. 176 ust.1. p.u. syndyk ma teraz obowiązek poinformować małżonka dłużnika o ogłoszeniu upadłości i jej konsekwencjach. Ustawodawca doszedł do wniosku, że należy objąć ochroną małżonków dłużników, którzy dotychczas w wielu przypadkach nie mieli świadomości ani wiedzy, że wobec ich małżonków przeprowadzane było postępowanie upadłościowe. Nowe rozwiązanie ma na celu ochronę małżonka dłużnika przed negatywnymi konsekwencjami upadłości, ale także umożliwi to małżonkowi podjęcie decyzji o zgłoszeniu swojej wierzytelności albo o złożeniu własnego wniosku o ogłoszenie upadłości.

3. Samodzielny wybór sposobu likwidacji masy upadłości oraz jej przeprowadzenie

Nowa regulacja art. 491^11a p.u. przewiduje samodzielność syndyka w zakresie czynności związanych z likwidacją masy upadłości. Wyboru sposobu likwidacji masy upadłości dokonuje samodzielnie syndyk w sposób, który umożliwia zaspokojenie wierzycieli w jak największym stopniu, z uwzględnieniem kosztów likwidacji. Dopiero, kiedy wartość składnika majątku będzie przekraczała pięciokrotność miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw syndyk musi zawiadomić o tym wierzycieli i sąd.
W zawiadomieniu syndyk wskazuje sposób likwidacji oraz minimalną cenę. Ponadto likwidację masy upadłości prowadzi syndyk samodzielnie, tzn. bez potrzeby uzyskiwania zgody sędziego-komisarza. Wyjątkowo jednak, gdyby w postępowaniu została ustanowiona rada wierzycieli, to syndyk podlega nadzorowi rady wierzycieli i jest zobowiązany do uzyskiwania zezwoleń rady wierzycieli na dokonywanie czynności z zakresu likwidacji masy upadłości.

4. Przygotowanie i złożenie sądowi opisu przyczyn powstania stanu niewypłacalności upadłego.

Stosownie do zmienionego art. 370a p.u. syndyk na żądanie sądu jest zobowiązany do złożenia sądowi opisu przyczyn powstania stanu niewypłacalności upadłego w terminie 14 dni. Zatem sąd dokonując ustaleń co do przyczyn powstania stanu niewypłacalności może posiłkować się nie tylko stanowiskiem upadłego i wierzycieli, ale także syndyka.

Na marginesie warto także zwrócić uwagę, że wraz z nowymi obowiązkami zwiększył się również zakres uprawnień syndyków.

Autor:
Aleksandra Nowrotek
Aneta Kruk