Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych – co zmieniło się po nowelizacji?

31 października 2021 roku weszła w życie nowelizacja ustawy z dnia 1 marca 2018 roku o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu (AML), która wprowadziła szereg zmian w zakresie regulacji odnoszących się do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR).

Do najistotniejszych z nich niewątpliwie należy zaliczyć rozszerzenie katalogu podmiotów podlegających obowiązkowemu wpisowi do CRBR. Wcześniej obowiązkiem zgłaszania informacji o beneficjentach rzeczywistych, czyli osobach fizycznych bezpośrednio lub pośrednio sprawujących kontrolę nad spółką, objęte były tylko spółki jawne, komandytowe, komandytowo-akcyjne, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, proste spółki akcyjne oraz spółki akcyjne, z wyłączeniem spółek publicznych. Od wejścia w życie nowelizacji zobowiązane do ujawniania beneficjentów rzeczywistych w CRBR są właściwie wszystkie podmioty o charakterze korporacyjnym: spółki partnerskie, europejskie zgrupowania interesów gospodarczych, spółki europejskie, spółdzielnie, spółdzielnie europejskie, stowarzyszenia podlegające wpisowi w KRS, fundacje, a także trusty, których powiernicy lub osoby zajmujące stanowiska równoważne mają miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, lub nawiązują stosunki gospodarcze lub nabywają nieruchomość na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w imieniu lub na rzecz trustu.

Podmioty istniejące przed dniem 31 października 2021 roku, niezobowiązane wcześniej do dokonania zgłoszenia do CRBR, muszą dopełnić obowiązku zgłoszenia informacji o beneficjentach rzeczywistych w terminie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie nowelizacji, tj. do dnia 31 stycznia 2022 roku. Z kolei podmioty nowo utworzone, powstałe przed wejściem w życie nowelizacji,   powinny dokonać zgłoszenia w terminie 7 dni od dnia ich wpisu do KRS. Podobnie, w terminie 7 dni od wpisu zmiany w KRS należy dokonać zgłoszenia aktualizacyjnego danych przekazanych wcześniej do CRBR. Co istotne, zgłoszenia wymaga także zmiana samego beneficjenta rzeczywistego. Natomiast w przypadku zmian niewymagających wpisu w KRS, a także w przypadku trustów, termin na zgłoszenie aktualizacyjne wynosi 7 dni od dnia dokonania zmiany.

Zgłoszenia do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych można dokonać pod adresem: https://crbr.podatki.gov.pl/adcrbr/#/. Dokonanie zgłoszenia jest bezpłatne, należy jednak pamiętać, że zgłoszenie musi być opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP.

Niedopełnienie obowiązku zgłoszenia beneficjenta rzeczywistego do CRBR, a także podanie we wpisie informacji niezgodnych ze stanem faktycznym jest zagrożone nałożeniem kary do 1.000.000,00 zł.

Drugą istotną zmianą, jaką wprowadziła nowelizacja jest nałożenie na beneficjentów rzeczywistych  obowiązku przekazania podmiotowi zobowiązanemu do dokonania zgłoszenia w CRBR wszelkich informacji oraz dokumentów niezbędnych do zgłoszenia informacji o beneficjencie rzeczywistych oraz ich aktualizacji, pod rygorem nałożenia na beneficjenta rzeczywistego kary pieniężnej w wysokości do 50.000,00 zł.

Kolejnym nowym obowiązkiem wprowadzonym przez nowelizację jest ujawnianie w CRBR informacji o każdym obywatelstwie posiadanym przez beneficjenta rzeczywistego. Co za tym idzie, podmioty wpisane wcześniej do CRBR zostały zobligowane do aktualizacji zgłoszonych uprzednio danych oraz wskazania wszystkich obywatelstw, jakie posiadają ich beneficjenci rzeczywiści. W przypadku beneficjenta rzeczywistego posiadającego obywatelstwo więcej niż jednego państwa zgłoszeniu do CRBR podlegają wszystkie posiadane przez niego obywatelstwa, a czas na uzupełnienie brakujących informacji upływa z końcem kwietnia 2022 roku. 

Nowelizacja, która weszła w życie 31 października 2021 roku nałożyła także nowe obowiązki na instytucje obowiązane, czyli m.in. banki, firmy inwestycyjne, fundusze inwestycyjne, biura księgowe. Od tej chwili każda instytucja obowiązana jest do odnotowywania i zgłaszania rozbieżności pomiędzy danymi zgromadzonymi w CRBR, a ustalonymi przez nią informacjami dotyczącymi beneficjenta rzeczywistego jej klienta oraz wyjaśnienia przyczyn wykrytych rozbieżności. W przypadku potwierdzenia istnienia rozbieżności, instytucja obowiązana ma obowiązek przekazać właściwemu organowi, czyli Ministrowi Finansów informacji o odnotowanych rozbieżnościach razem z uzasadnieniem i odpowiednią dokumentacją. Minister Finansów jest uprawniony do wszczęcia postępowania w celu wyjaśnienia prawidłowości i aktualności informacji zgromadzonych w CRBR. W przypadku istnienia rozbieżności stanu faktycznego i informacji wpisanych do CRBR Minister Finansów może wydać decyzję o sprostowaniu danych w CRBR.

Autor:

Adela Szczerbowska